Phong cách Đông Dương – phong cách mang bản sắc Việt

Bạn có bao giờ bạn tự hỏi, đâu là phong cách thiết kế nội thất truyền thống của Việt Nam? Vậy ngay sau đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu phong cách Đông Dương – phong cách thiết kế nội thất đậm đà bản sắc Việt. Đây là phong cách thiết kế mang vẻ đẹp truyền thống, thể hiện phong cách sống, tập quán và thói quen sinh hoạt của con người Việt Nam.

Vào những năm 30 – 40 của thế kỷ XX. Một số kiến trúc sư người Pháp dạy ở trường Mỹ thuật Đông Dương đã sáng tạo ra những cách thiết kế những công trình kết hợp giữa kiến trúc Pháp và văn hóa địa phương. Khi mới ra đời, phong cách này có nhiều điểm tương đồng với phong cách thiết kế nội thất căn hộ tân cổ điển. Dần về sau, phong cách này có một số cải tiến để phù hợp với điều kiện thời tiết và văn hóa địa phương hơn. Sau đó, các phong cách này được được gọi là phong cách kiến trúc Đông Dương.

Trong thời kỳ này, phong cách Đông Dương nhận được rất nhiều sự ủng hộ của người dân. Và kể từ đó, đã xuất hiện hàng trăm căn biệt thự và các công trình công cộng được thiết kế theo phong cách này.

Dù trải qua sự tàn phá của thời gian, nhưng hiện nay, chúng ta vẫn có thể chiêm ngưỡng những công trình cổ từ thời thuộc địa Pháp được thiết kế theo phong cách này. Các công trình có thể kể tên là Hà Nội Metropole, nhà hát Hà Nội, nhà thờ Đức Bà, hay các căn biệt thự tại Đà Lạt,…

Phong cách này là sự hợp nhất hoàn hảo và đặc sắc của 2 nền văn hóa phương Tây và văn hóa bản địa. Ngoài ra, phong cách này còn ảnh hưởng từ hai nền văn hóa lớn nhất của châu Á – Trung Quốc và Ấn Độ. Mỗi nền văn hóa sẽ mang tới những nét đặc trưng riêng, kết hợp cùng văn hóa Pháp và văn hóa Việt Nam tạo nên vẻ đẹp hoàn mỹ.

Kết cấu bê tông cốt thép được thay cho nguyên liệu gỗ truyền thống. Nhằm tăng sức chịu đựng ảnh hưởng các yếu tố thiên nhiên. Đồng thời tăng độ bền của ngôi nhà qua thời gian. Các khối lập phương được sử dụng để mang tới sự cân đối.

Phong cách Đông Dương chú trọng tới công năng sử dụng. Phân chia khu chức năng phù hợp với các loại công trình khác nhau. Mặt bằng được thiết kế theo phong cách Pháp truyền thống. Sảnh là trọng tâm, đối xứng qua trục.

Đây được coi là không gian đệm, tạo độ sâu cho căn nhà. Đây là trục di chuyển chính của kiến trúc tổng thể. Các phòng chức năng đều quay về hành lang để lấy mát. Hành lang dẫn gió xuyên suốt công trình, gỉai quyết vấn đề thông thoáng, chống nóng và làm mát, thoát ẩm cho ngôi nhà trong nhiều kiểu thời tiết thời tiết trong năm.

Mái của phong cách Đông Dương ảnh hưởng nhiều từ mái ngói truyền thống xưa của Việt Nam. Đỉnh mái có những bờ nóc, góc mái hếch lên và kết thúc bằng các chi tiết chạm khắc tinh xảo.

Độ dốc mái là 60% để thoát nước nhanh và không bị dột vào mùa mưa.

Các loại ngói được sử dụng là: ngói mũi hài (ngói vảy rồng), ngói ống, ngói lưu ly (đặc trưng tại khu vực Hội An, Huế).

Độ dày của tường khoảng 40mm, có 2 lớp, chống nắng vào mùa hè và chống lạnh vào mùa đông. Tường bằng gạch, trét vôi vữa và sơn bên ngoài.

Cửa có cấu tạo 2 lớp.

• Lớp ngoài là cửa lá sách để lấy gió vào những ngày nắng nóng.

• Lớp trong là lam gỗ, cửa kính, hoặc là sự xuất hiện của con tiện.

Đối với những công trình hiện đại, lớp trong thường là cửa kính để có thể sử dụng máy lạnh. Còn lớp ngoài vẫn giữ cửa lá sách truyền thống.

Cửa thường được thiết kế có gờ bao quanh. Phía trên có ô văng lợp ngói để che mưa che nắng. Bậu cửa sổ có độ nghiêng vừa phải để nước mưa có thể đi ra ngoài. Tránh trường hợp nước tràn vào trong.

Công trình theo phong cách Đông Dương sẽ đối xứng theo 1 trục. Tại vị trí mặt tiền của ngôi nhà thường được trang trí bởi hình chữ triện, bát giác. Đây là các đường nét trang trí phổ biến trong các công trình đền, chùa Việt Nam. Ngoài ra, các chi tiết trang trí tại mặt tiền có thể là phù điêu, con tiện, gốm sứ xanh,… Hiện nay, các đường nét trang trí đã được cách điệu đơn giản hơn.

Khi thiết kế cảnh quan cho công trình theo phong cách Đông Dương, cảnh quan được thiết kế đối xứng, hài hòa yếu tố nước và cây xanh.

Trong khuôn viên của ngôi nhà, sẽ bao gồm cả lớp cây cao và cây bụi thấp. Các cây cao sẽ có chức năng làm bóng mát. Lớp cây thấp sẽ là lớp cây bụi và hoa nhiều màu sắc để khuôn viên ngôi nhà thêm sinh động. Tùy thuộc vào mỗi vùng miền, sẽ trồng theo nhiều loại cây tương ứng vùng địa phương đó.

Ngoài yếu tố cây xanh thì, thì hồ nước cũng là thành phần thường xuyên xuất hiện trong những căn nhà theo phong cách này. Hồ nước là yếu tố phong thủy trong văn hóa người Phương Đông giúp cân bằng ngôi nhà. Các tiểu cảnh, hòn non bộ, các bức tượng nghệ thuật Champa được sử dụng để trang trí hồ nước. Ngoài ra, các vật dụng dân dã cũng được sử dụng để trang trí. Như là gáo nước, lu nước, nơm tre,…

Nội thất

Trong giai đoạn đầu, đồ nội thất của phong cách này thường là các trang thiết bị nội thất của Pháp. Trong giai đoạn sau, các đồ nội thất được biến tấu theo văn hóa của người Việt Nam. Đơn giản, mộc mạc và mang họa tiết truyền thống của dân tộc. Tầng lớp tư sản giai đoạn đầu bị ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Hoa, nên cách trang trí khá cầu kỳ và phô trương.

Màu sắc

Chất liệu

Gỗ

Tre

Gạch

Các họa tiết trang trí

• Họa tiết Đông Sơn
• Họa tiết Kỷ Hà
• Họa tiết hình khối (hình chữ nhật, hình tròn, tam giác, hình vuông,…)
• Họa tiết hoa, lá, quả,… cách điệu
• Họa tiết hình thú (những con vật mang lại may mắn thịnh vượng. Như hạc, long, lân, quy, phụng, hổ, sư tử,…)
• Họa tiết tĩnh vật

Ban đầu, do người Pháp sáng tạo ra phong cách này nên yếu tố phong thủy không được xuất hiện. Nhưng về sau, các công trình thuộc sở hữu của các tầng lớp tư sản, tiểu tư sản địa phương nên đã đưa yếu tố phong thủy vào để mang tới tài lộc cho gia chủ.

Theo yếu tố Phật giáo, công trình phải được thiết kế đối xứng theo 1 trục trung tâm. Các đồ vật phải có đôi có cặp. Các đồ vật như lục bình, ghế đẩu hay câu đối được bài trí đối xứng nhau. Nơi thờ cúng luôn được đặt giữa nhà và là nơi trang trọng nhất.

Màu sắc mang ý nghĩa phong thủy

Họa tiết trang trí mang ý nghĩa phong thủy

Ngoài ánh sáng từ hệ thống cửa sổ và cửa chính để lấy ánh sáng. Thì hệ thống vách ngăn bao che cũng là vị trí hút ánh sáng vào nhà hiệu quả.

Vách ngăn bao che là hệ thống lam gỗ, các tấm vạch được trạm trổ họa tiết hoa lá, hình khối,…. Hình thức này cho phép ánh sáng tự nhiên xuyên suốt căn nhà. Đồng thời, ánh sáng làm nổi bật các họa tiết trên vách ngăn, tạo hiệu ứng thẩm mỹ cao.

Tại những thời điểm không có ánh sáng tự nhiên, ánh sáng nhân tạo được sử dụng để hỗ trợ công việc chiếu sáng.

Hệ thống chiếu sáng nhân tạo phải đảm bảo đáp ứng 3 hệ thống:

Đi theo màu sắc chủ đạo, màu sắc của ánh sáng nhân tạo thường nhẹ nhàng, trầm ấm, phổ biến nhất là ánh sáng màu vàng.

Phong cách thiết kế nội thất Đông Dương mang lại nét thanh lịch, cuốn hút cho ngôi nhà. Không gian thiết kế theo phong cách này mang đến sự nhẹ nhàng, tinh tế và hoài niệm về nếp sống văn hóa Việt Nam từ bao đời nay. Nếu bạn là người yêu thích sự nhẹ nhàng, lại giữ được những nét văn hóa truyền thống. Thì phong cách này là sự lựa chọn phù hợp cho bạn.